Cassia'nın toplumunda, kimin kimle evleneceğine, kaç çocuk yapacaklarına, nerede çalışacaklarına ve ne zaman öleceklerine otorite karar veriyor.
*Düşük dereceli spoiler alarmı.
Kitabın başlarında, anlatıcımız Cassia bu son derece sistematik (adeta insanları robot yerine koyan) düzenin ne kadar yararlı olduğunu aktarıyor bizlere. Halkın sağlık oranı son derece yüksek; artık neredeyse kimse kanser ve benzeri ölümcül hastalıklara yakalanmıyor. Dahası, genetik olarak birbirine uygun bulunan çiftlerin birleşmesinden doğan çocuklar daha güçlü oluyor. Öte yandan, güvenlik açısından da insanların kafası rahat. Çünkü, kimse en ufak bir suç işlemeye dahi yanaşmıyor. -- Aslında, otoritenin memurları silah taşımıyor ve kimse hapsedilmiyor ama öyle bir "korku imparatorluğu" kurulmuş ki insanlar mimlenmektense susmayı, daima susmayı ve kurallara harfiyen uymayı tercih ediyor.
Who am I to try to change things, to get greedy and want more? If our Society changes and things are different, who am I to tell the girl who would have enjoyed the safe protected life that now she has to have choice and danger because of me?
Peki, halk bu kurallara uymazsa neler olur?
Herkes yakından takip ediliyor; kimsenin kendisine ait "özel bir anı" yok. Bu durumda, halkın konulan kurallar silsilesine uyup uymadığını tespit etmek oldukça kolay. Eğer, istenmeyen bir durum söz konusuysa ama mazeretiniz varsa sadece "mimleniyor" ve uyarılıyorsunuz. Tekrar bir hata yaparsanız toplumdaki statünüz düşürülerek "Aberration" olarak bilinen, ikinci sınıf vatandaş muamelesi görmeye başlıyorsunuz. Aberration sınıfındaki insanlar da herkes gibi toplumda yer edinebiliyorlar ve statüleri genellikle gizli tutuluyor. Fakat çalıştıkları ağır işlerden bunu anlayabilmek mümkün. Ayrıca, ölene dek bekar yaşamaya mahkum ediliyorlar. Otoritenin, "Büyük Birader" gibi kimliği saklı tutulan diktatör lideri de bekar olduğundan, bekarlık sıradışı bir durum değil ve göze batmıyor. Aberration statüsündeki biri en ufak bir kurala karşı geldiğinde ise direkt "Anomaly" statüsüne düşürülüyor ve toplum dışına itiliyor. Fakat Anomaly'lerin başına ne geldiği tam olarak bilinmiyor ve herkes bilinmeyenden korkar.
Kitabın sonuna kadar gizemini ve büyüsünü koruyan, Cassia ve Aberration statüsünde olduğunu keşfettiğimiz Ky'ın masum ve bir o kadar da imkansız aşkı tüm metnin en can alıcı noktası belki de. Peçetelere çizilmiş "resimli öyküler" ve yasak şiirler eşliğinde anlatılan aşk son derece destansı.
When it rains, I remember.
Romanda, Cassia'nın gelişimini de adım adım takip ediyoruz. Hiçbir zaman otoriteyi sorgulamayan, sistemin halkın refahı için çalıştığına inanan ve düzenin hayatlarına kazandırdıklarını anlatan ses, zamanla gözlerini açmaya ve sorgulamaya başlayan bir gencin sesine dönüşüyor. Tam da buradaki kırılma noktası, Cassia'nın seksen yaşına geldiği için otorite tarafından "hayatı sonlandırılan" dedesinin, Dylan Thomas'ın muhteşem şiiri "Do Not Go Gentle Into That Good Night"ın eski bir kopyasını kendisine gizlice vermesi.
Cassia'ya, kalem ve kağıdın yasak olduğu, insanların yazı yazmayı bilmediği, sadece elektronik ekranlara "tuşlayabildikleri" bir çağda, şiirin yazılı olduğu eski kağıt parçası -materyal olarak düşünüldüğünde bile- son derece şaşırtıcı geliyor. İlk başlarda pek anlayamadığı ve kimse görmeden yok etmesi gereken bu yasak şiir, gün geçtikçe benliğine öylesine işliyor ki genç kızı her adımında takip ediyor ve davranışlarını anlamlandırıyor.
Do not go gentle into that good night.
Rage, rage against the dying of the light.
Özgürlüğün olmadığı bir dünya düşünün. Özel eşyalarınızın ve hatta tüm maddi olanaklarınızın yok olduğunu. Kendinize ait, dilediğinizce harcayacak vaktinizin bile olmadığını. Hayatınızın ve ölümünüzün başkalarının istediği şekilde gerçekleşeceğini. İşte Matched çarpık düzenin içinde özgür iradenin yok edildiği, böylesine korkunç bir dünyanın kapılarını aralıyor.
Roman, birçok yönüyle tüm zamanların en iyi bilim kurgu eserlerinden biri olan, büyük usta George Orwell'ın 1984/Bin Dokuz Yüz Seksen Dört'ünü akla getiriyor.
Puan: 5
Puan: 5
Aslında kitap bir hayli ilgi çekici. :)
YanıtlaSil